به نظر شما جرم آدم ربایی یک جرم مطلق می باشد یا مقید؟ به عبارت دیگر این جرم در ردیف جرایمی مانند توهین و نشر اکاذیب قرار می گیرد(مطلق) یا در ردیف جرایمی مانند سرقت و کلاهبرداری (مقید) ؟

نظرات دوستان :

م.س : با سلام.سرقت ربودن مال است. و انسان مال نیست تا مورد سرقت واقع شود.همچنین کلاهبرداری بردن مال با توسل به وسیله متقلبانه که در اینجا تصاحب مال هم بعد بردن مال شرط است.ادمی ربایی جرم مطلق است و نیازی به نتیجه ندارد به عبارتی دیگر عنصر مادی آدم ربایی بدون نتیجه خاص کامل می شود که در این صورت نیازی به احراز رابطه علیت ندارد و با انتساب فعل به آدم ربا جرم محقق می شود.ادم ربایی به معنای سلب آزادی تن دیگری بدون رضایت او با قصد نامشروع ,از راه جابه جای از محلی به محل دیگر است.به عنوان مثال راننده ماشین با تغییر مسیر آزادی فرد را سلب می کند.

ناصری : باتوجه به اینکه به انتقال يك شخص بدون رضايت او از محلي به محل ديگر به وسيله زور، تهديد يا فريفتن آدم ربايي گفته مي‌شود.از عبارت فریفتن می شود استنباط کرد که جرم مقید است و در واقع مقید بحصول نتیجه است. وحتی به نوعی عنوان سرقت نیز دارد.(سرقت انسان)و نتیجه ان ظاهرا سلب ازادی است.اما استاد از آنجایی که سوالات حضرتعالی مقداری نکته دار هستند بیم آن می رود با ارایه ی 1دلیل مثل همیشه جالب و جذاب نظر ما زیر سوال برود.

امید : سلام دکتر خسته نباشید.
به نظر من: آدم ربایی جرمیه مقید به نتیجه و عنصر مادی آن مانند سرقته یعنی همان
ربایش. به عبارت دیگه مشه گفت تا جابه جایه یک شخص بدون رضایت انجام نگیره
جرم به طور کامل محقق نشده است.

مهدی : به نظر من جرم مقید می باشد.

مجتبی محمد حسینی :استاد ضمن عرض سلام و خسته نباشیدو آرزوی توفیق
به صراحت ميتوان گفت بعد ازقتل عمد، ازجمله مهمترين جرائم عليه اشخاص جرم آدم ربايي و ربودن افراد باشد، كه تحت شرايطي مي تواند بعنوان بزه بين المللي وبه عنوان يك جرم سياسي مورد بررسي قرار گيرد و در تعاريف آن مي توان گفت: آدم ربایی یعنی« جابجاكردن غافلگيرانهء فردبدون رضايت وعبارت بدون رضايت شامل عنف، حيله، تهديد و هرنحوديگرخواهدبود. (دکتر ايرج گلدوزيان،محشاي ق. م.ا، ص 338.) » ویا «استیلا یافتن برای انسان و نقل مکان دادن او از محلی به محلی دیگربه صورت غیر قانونی و بر خلاف میل و اراده او می باشد( رضا شکری،قادر سیروس،ق.م.ا در نظم کنونی، ص 682..)»
جرم آدرم ربايي كه به دو قسم «ساده» و«مشدّد» است، در مواد 621 و 631 ق.م.ا و پاره اي از قوانين بكار رفته است.« ربودن در واقع عنصر مادي جرم سرقت است كه موضوع آن اصولاً مال است. ولي در اينجا ربودن يا مخفي كردن شخص انسان مطرح است كه، به عنف يا تهديد يا حليه يا به هر نحو ديگر ممكن است انجام شود. نهايتاً ربودن انسان ماهيتاً موجب سلب آزادي موقتي از مجني عليه مي‎گردد كه جرمي آني است. در حاليكه مخفي كردن جرمي است مستمر(ايرج گلدوزيان ، حقوق جزای اختصاصی، ص 212)».از طرفي ديگر اداره حقوقي دادگستري در نظريه مشورتي شماره9205/7 –17/10/1381 نظر به مستمر بودن جرم آدم ربايي دارد.«اگر چه به محض ربودن يا سلب آزادي شخص، جرم محقق مي گردد ولي تا زمانيكه فرد ربوده شده آزاد نگرديده جرم استمرار خواهد داشت(رضا شكري، قادر سيروس، ق.م.ا درنظم کنونی،ص 4-683)».از طرفي ديدگاه متفاوتي نيز وجود دارد«آدم ربايي را بايد جرم مستمر بدانيم و شروع مرور زمان آن را از لحظه آزادي شخص ربوده شده ومشروط به اينكه مدت زمان متعارف از ربودن گذشته باشد، محاسبه كنيم(دکترحسين آقايي نيا ، جرايم عليه اشخاص، ص 163)».با توجه به موارد بالا می توان نتیجه گرفت که آدم ربایی جرمی است آنی و مطلق.

جواد : به نظرماجرمي است مطلق- هرجندنظردوستان هم بعيدنيست.

ماریا عباس زاده : باسلام,آدم ربایی جرمی است مطلق و آنی باتوجه به استدلال عالی آقای محمد حسینی فکر نکنم نیاز به توضیح بیشتر باشه.

امید : سلام دکتر خسته نباشید.
در جواب م.س:اگر نتیجه در آدم ربایی فاقد اهمیت بود پس شروع به آدم ربایی هم در تبصره م. 621 بی معنی تلقی می شد چون در این صورت هرکسی شروع به آدم ربای میکرد به جرم آدم ربایی محکوم می شد نه شروع به آدم ربایی.پس در آدم ربایی نتییجه دارای اهمیته که همان ربوده شدن یک انسان به صورت کامل است.

سید مجید عطایی : سلام خدمت دکتر. به نظر این جانب جرم آدم ربایی از جمله جرایم مطلق می باشد.زسرا مطابق قانون مجازات اسلامی در این جرم شروع به جرم نیز وجود دارد یعنی مثل جرم سرقت که شروع به جرم وجود دارد پس می تواند در ردیف این گونه جرایم قرار گیرد. و وقتی هم نسبت شروع به جرم آدم ربایی مقرر شده باشد به این معنی است که مقید به نتیجه نمی باشد یعنی همین که شخصی در حال آدم ربایی است حتی نتیجه هم صورت نگرفته باشد جرم است . بنابراین جز جرایم مطلق می باشد. البته نظر دوستان نیز جای تامل می باشد.

همکار گرامی آقای عباسی :

باسلام؛ دکتر جاهد عزیز!
توفیقی بدست آمد تا بار دیگر به وبلاگ شما آمده و از مطالب خوب آن استفاده کنم. در مورد سوال مطروحۀ اخیر، این حقیر با دیدگاه آن دسته از بزرگوارانی که آدم ربایی را جرم مطلق دانسته اند هم عقیده ام.
جرایم "مقید" جرایمی هستند که برای وقوع آنها علاوه بر رفتار فیزیکی(مادی) تحقق عامل دیگری به عنوان نتیجه جرم، برای تکمیل رکن مادی آن، لازم و ضروری است. به عنوان مثال؛ 1) در قتل عمد، صرف ایراد صدمه از سوی مرتکب نسبت به تمامیت جسمانی(رفتار مادی) کافی نبوده و مرگ بزه دیده نیز به عنوان نتیجه جرم باید محقق شود. 2) در جرم سقط جنین(موضوع مواد 622 الی 624 ق.م.ا.) علاوه بر تحقق رفتار مادی(ایراد ضرب و اذیت و آزار، دادن ادویه و بکاربردن وسیله و ...) تحقق مرگ جنین به عنوان نتیجه جرم ضروری می باشد. 3) در جرم افتراء عملی(موضوع ماده 699 ق.م.ا.) صرف تحقق عمل فیزیکی(متعلق به دیگری قلمداد کردن آلات و وسایل انتساب جرم) برای تحقق جرم کافی نبوده و تحت تعقیب قرار گرفتن شخص به عنوان نتیجه جرم به دنبال اقدامات مادی مرتکب لازمه تحقق جرم افتراء عملی است. 4) یا اینکه جرم موضوع ماده 618 ق.م.ا. صرف ایجاد هیاهو و جنجال و حرکات غیرمتعارف مرتکب و تعرض به افراد برای تحقق جرم کافی نبوده و لازم است که اقدامات مادی(فیزیکی) انجام شده منجر به اخلال در نظم و آسایش و آرامش عمومی (نتیجه جرم) نیز گردد.
در مقابل، جرایم "مطلق" _که قسمت قابل توجهی از جرایم را تشکیل می دهند _ به جرایمی گفته می شوند که برای تحقق آنها صرف احراز وقوع رفتار مادی برای تحقق جرم کافی بوده و نیازمند عامل دیگری به عنوان نتیجه جرم نیست.متأسفانه بعضاً مشاهده می گردد که منوط و موکول بودن جرم به وقوع و تحقق رفتار مادی(فیزیکی) آن، _ به عنوان اصلی ترین بخش از رکن مادی جرایم _ ملاک تشخیص جرایم مقید از مطلق معرفی شده است. که متاسفانه این رویکرد غلط در نظرات برخی از دوستان هم مشاهده می شود. در صورت پذیرش این ملاک نادرست، همگی جرایم مقید تلقی می شوند و صحبت از جرایم مطلق بی معنی بوده، زیرا بدیهی به نظر می رسد تحقق همه جرایم منوط به وقوع رفتار مادی آنهاست. به عنوان مثال؛ تحقق جرم "توهین" منوط است به بکاربردن الفاظ تحقیرکننده، تحقق "قتل" منوط است به ایراد صدمه نسبت به تمامیت جسمانی، تحقق "ایجاد مزاحمت تلفنی" منوط است به برقراری تماس تلفنی، تحقق "آدم ربایی" منوط است به وقوع جابجایی مکانی فرد، تحقق "شهادت دروغ" منوط است به اداء شهادت، تحقق "نگهداری تجهیزات دریافت از ماهواره" منوط است به نگهداری آن تجهیزات، و ... .
با توجه به تعریف صحیح ارائه شده در ابتدای نظر از جرایم مقید و مطلق، باید تاکید کنیم که جرم آدم ربایی را باید در زمرۀ جرایم "مطلق" قرار داد. زیرا برای تحقق آن علاوه بر رفتار مادی(جابجایی مکانی فرد) تحقق عامل دیگری به عنوان نتیجه جرم _ از جمله؛ ورود آسیب جسمی، روانی یا حیثیتی یا تحقق مقاصد سوء موردنظر آدم ربا _ برای تحقق آن لازم نیست. البته قانونگذار ورود آسیب جسمی و حیثیتی به فرد ربوده شده را نه به عنوان نتیجه جرم بلکه به عنوان عوامل مشددۀ جرم در کنار برخی موارد دیگر معرفی نموده است. ... موفق باشید ...

م.س : با سلام. خدمت امید عزیز.
شروع بجرم فقط در جرایم مقید نیست.هم در جرایم مطلق و هم در جرایم مقید شروع به جرم قابل تصور است.عنصر مادی شروع بجرم,شروع به اجرا می باشد.و برای تحقق شروع بجرم باید عدم وقوع جرم در اثر عوامل خارجی باشد که اراده مرتکب هیچ دخالتی در آن نداشته باشد
هر چند ماده 41 ق.م.ا. غیر ارادی بودن را در سال 70 حذف کرده طبق این ماده با ترک ارادی هم جرم محقق می شود.ولی در شروع به قتل این شرط هست.
 

جواد : باسلام مجدد
ضمن تقدير ازاظهارنظركنندكان- ازاستدلال دوستان استفاده كرديم عالي بود
امابه نظربنده فرمايش دوست برادر سيدمجبدنميتونه ملاك قرار بگيره بدليل اينكه مجازات شروع به قتل عمد در قانون بيشبيني شده است در حاليكه مقيد بودن أن جاي بحث نيست

جمع بندی نظرات و نظر شخصی بنده :

ابتدائاً لازم می دانم از جمیع دوستان بویژه همکار دانشمند و فاضل آقای عباسی تقدیر و تشکر نمایم.

آن طور که از محتوی نظرات بر می آید موضوع سوال محل اختلاف می باشد. برخی از دوستان آدم ربایی را جرم مقید دانسته و وقوع آن را منوط به جابجایی مکانی یا منوط به سلب آزادی بزه دیده فرض نموده اند و برخی دیگر جابجایی مکانی را شرط وقوع جرم آدم ربایی انگاشته و در نتیجه این جرم را مطلق دانسته اند. ظاهراً از اساتید حقوق آقای دکتر آقایی نیا نیز در صفحه 162 کتاب خویش این جرم را مطلق دانسته است. هر چند در یکی از سایت های اینترنتی (سایت پژوهش) به اشتباه به کتاب ایشان ارجاع داده شده و آمده است که : نتيجه مجرمانه: درست است در ماده 621 ق. م. 1. از نتيجه حرفي به ميان نيامده ولي آدم ربايي از جرايم مقيد مي‌باشد و نتيجه هم سلب آزادي از فرد ربوده شده مي‌باشد.[5]

[5] . آقايي‌نيا، حسين؛ حقوق كيفري اختصاصي، جرايم عليه اشخاص/ تهران، نشر ميزان، 1385، چاپ اول،جلد اول، ص 161.

در حالی که در صفحه 161 کتاب ایشان از مقید بودن این جرم بحثی به میان نیامده است!؟

به نظر بنده آدم ربایی یک جرم مقید می باشد. درست است که نقل مکان دادن نتیجه این جرم نمی باشد و به عبارت بهتر رفتار مادی این جرم به حساب می آید، اما هر نقل مکان دادنی هم مصداق جرم آدم ربایی نیست. نقل مکان دادن باید به نحوی باشد که منتهی به سلب آزادی فرد ربوده شده گردد. به عبارت دیگر سلب آزادی نتیجه جرم آدم ربایی می باشد. پس اگر عملیات واقع شده به نحو کامل موجبات سلب آزادی فرد را فراهم ننماید و آن را به صورت جزئی مختل کند باید از شروع به جرم آدم ربایی بحث کرد.

از طرف دیگر در حقوق ایران عموم جرایمی که دارای شروع به جرم هستند جرم مقید می باشند مانند شروع به قتل عمد، شروع به سرقت، شروع به احراق، شروع به کلاهبرداری، شروع به اختلاس و ... به عبارت دیگر این رویه را می توان تحت عنوان یک قاعده کلی در نظر گرفت که شروع به جرم، خاص جرایم مقید می باشد مگر اینکه قانونگذار عکس آن را پیش بینی کرده باشد. از موارد عکس می توان به جرم جعل اشاره کرد.  جرم جعل علیرغم مطلق بودن طبق ماده 542 ق.م.ا دارای شروع به جرم است. البته لازم به ذکر است که تا به حال ـ البته تا آنجایی که بنده اطلاع دارم ـ هیچ حقوقدانی نتوانسته است تعریف یا مثال مناسبی برای شروع به جعل بیان کند. آقای دکتر گلدوزیان در ذیل ماده 542 ق.م.ا می نویسد : «اصولاً جرایم مطلق که مقید به حصول نتیجه نیستند شروع به جرم ندارند و لذا تحقق شروع به جعل و تزویر از موارد استثنایی به حکم قانون می باشد.»

شعبه دوم دیوان عالی کشور در رای شماره 197ـ9/12/1348 به اشتباه با وارد کردن مقدمات بعیده جرم در بحث شروع به جرم چنین رای داده است که : «... تهیه حروف سری و کلیشه به قصد جعل سفته، شروع به جعل سفته تمبردار دولتی ... است.» این رای به این می ماند که ما خرید نردبان برای سرقت را شروع به سرقت بدانیم. در واقع علت اصلی مشکل راجع به تصور شروع به جرم در جرایم مطلق ، فقدان فاصله بین شروع به عملیات اجرایی تا وقوع نتیجه است. زیرا به محض انجام عملیات، جرم تمام شده محسوب می شود.

بر این اساس در مقام شک باید به اصل رجوع کرد. اصل هم که امکان تحقق شروع به جرم در جرایم مقید است نه مطلق.

 در تائید نظر فوق می توان به نظر مولفین محترمی چون حبیب زاده، محمد جعفر - رحیمی نژاد، اسماعیل در مقاله راجع به آدم ربایی در مجله دادرسی ( خرداد و تير 1383 - شماره 44) و مطلب آقای حسينجاني، بهمن؛ در کتاب حقوق جزاي اختصاصي/ تهران، انتشارات نشر داديار نسل نيكان، 1382، چاپ اول، جلد اول، ص 304 اشاره کرد. به نظر ایشان :

آدم ربايي:

1)      از جرايم آني بشمار مي‌رود.

2)      مقيّد به نتيجه مي‌باشد.

لازم به ذکر است که استنباط شخصی بنده به معنای نادرست بودن نظرات دوستان معتقد به مطلق بودن جرم آدم ربایی نیست. هدف بیان اندیشه های مختلف در حوزه سوال مورد بحث به انگیزه ارتقای اطلاعات علمی بود که به قطع و یقین نظر بنده ضعیف ترین نظرات فوق می باشد.